musings

ബുധിനി സാറാ ജോസഫ് ബുധിനി മെജാൻ- അവൾ ഏതൊരു സാന്താളിനെയും പോലെ ദാമോദർ നദിയെയും മലയേയും കാടിനെയും സ്നേഹിച്ചിരുന്നു. മലദൈവമായ മരാംഗ്ബുറുവിനെയും ആദിതലവനായ ഹാരംബോറയെയും മരങ്ങളിൽ പാർക്കുന്ന മരിച്ചു പോയവരുടെ ആത്മാക്കളായ ബോംഗകളെയും ബഹുമാനിച്ചിരുന്നു. സ്വന്തം ഗോത്രത്തിന്റെ മണ്ണിന്റെ മണമുള്ള കഥകൾ പറഞ്ഞും പാട്ടുകൾ പാടിയും ടിരിയോ( പുല്ലാങ്കുഴൽ) വായിച്ചും രസിച്ചിരുന്നു.  അവളെയാണ് പതിനഞ്ചാം വയസ്സിൽ അവർ ബിത് ലാഹ ( ഊരുവിലക്ക് ) ചെയ്ത് ആട്ടിയോടിച്ചത്. അവൾ അന്യജാതിക്കാരനെ മാലയിട്ടതിന്. അയാൾ രാജ്യത്തിന്റെ പ്രധാനമന്ത്രി ആയാലും സാന്താളിന് അയാൾ 'ദികു'വാണ്. മാലയിട്ടാൽ കല്യാണം കഴിച്ചു എന്നാണ് സാന്താൾ വ്യാഖ്യാനം. ഒരു ആദിവാസ ഗോത്രത്തിന്റെ ക്രൂരവും പ്രാകൃതവുമായ ഒരു കീഴ് വഴക്കത്തിന്റെ ഇരയാണ് ബുധിനി എന്നെഴുതിത്തള്ളാനാകില്ല. അവളെ പരമ്പരാഗത വസ്ത്രത്തിൽ വിളിച്ചു വരുത്തി കയ്യിൽ റോസാപ്പൂ മാല നല്കി പ്രധാനമന്ത്രി നെഹ്റുവിന്റെ കഴുത്തിലണിയിപ്പിച്ചത് അവൾ ജോലി ചെയ്തിരുന്ന ഡി വി സി യാണ് . ഊരുവിലക്കിൽ ഗ്രാമത്തിൽ നിന്ന് നിഷ്കാസിതയായ അവളെ ജോലിയിൽ നിന്നും പിരിച്ചു വിടുകയാണ് അവർ ചെയ്തത്. ഒരു പക്ഷെ " പന്നിയെ...

"എന്മകനാശു നടക്കുന്ന നേരവും കല്മഷം തീർന്നിരുന്നീടുന്ന നേരവും തന്മതി കെട്ടുറങ്ങീടുന്ന നേരവും സമ്മോദമാർന്നു രക്ഷിച്ചീടുവിൻ നിങ്ങൾ." എനിക്കേറെ പ്രിയപ്പെട്ടതാണ്, ഒരു പക്ഷെ ഏറ്റവും ഇഷ്ടപ്പെട്ടതാണ് അദ്ധ്യാത്മ രാമായണത്തിൽ അയോദ്ധ്യ കാണ്ഡത്തിലെ  ഈ വരികൾ . അമ്മ മനസ്സിന്റെ  നോവും വേവും ആകുലതകളും  നാലു വരിയിൽ എത്ര ഭംഗിയായി വരച്ചിട്ടിരിക്കുന്നു .  അമ്മ മനസ്സുകളുടെ നിതാന്ത പ്രാർത്ഥന ഇതിലുണ്ട്.  ശ്രീരാമപട്ടാഭിഷേകത്തിനുള്ള ഒരുക്കങ്ങൾ തകൃതിയായി  നടക്കുമ്പോൾ അമ്മ കൗസല്യാദേവി പുത്രാഭ്യുദയാർത്ഥം  പൂജകളും പ്രാർത്ഥനയുമായി കഴിയുന്നു. അമ്മ മനസ്സിൽ ആശങ്കകളുണ്ട്. സപത്നിയായ കൈകേയിയോട് രാജാവായ ഭർത്താവിന് കൂടുതൽ പ്രിയമാണെന്ന് ആ മാതാവിനറിയാം. ശ്രീരാമൻ ഏവർക്കും പ്രിയങ്കരനാണെങ്കിലും  കൈകേയി തന്റെ പുത്രന്റെ പട്ടാഭിഷേകത്തിൽ എന്തെങ്കിലും വിഘ്നം തീർക്കുമോ എന്ന് ആ മാതൃമനം ആ കുലയാകുന്നു.  ആ ആകുലത സത്യമായ് ഭവിക്കുന്നു. പ്രാർത്ഥനയിൽ മുഴുകിയിരിക്കുന്ന അമ്മയുടെ അടുത്തേക്ക് മകൻ വരുന്നു. മകനെ കണ്ട് എന്തേ മുഖം വാടിയിരിക്കുന്നത് എന്ന് തിരക്കുന്നു.  "എന്തെൻമകനേ! മുഖാംബുജം...

സാധാരണ വിളിക്കുമ്പോൾ ഞാൻ അമ്മക്കാണ് കൂടുതൽ നിർദേശങ്ങൾ കൊടുക്കുക. "അങ്ങനെ ചെയ്താൽ മതി", "എല്ലാം കൂടി ചെയ്ത് വയ്യാണ്ടാവും", "അങ്ങനെയൊക്കെ മതി", എന്നൊക്കെയുള്ള എന്റെ നിർദ്ദേശങ്ങൾ ചിലപ്പോൾ "അങ്ങനെ ആവാം ല്ലേ.",  എന്നോ ചിലപ്പോൾ "അതൊക്കെ നിങ്ങൾക്ക്, എനിക്കങ്ങനെയൊന്നും  പറ്റില്ല" എന്ന് ശുണ്ഠിയെടുത്തോ മറുപടി പറയും. എന്റെ ആരോഗ്യ കാര്യങ്ങളിലുള്ള അമ്മവേവലാതിയിൽ പക്ഷെ  അസഹിഷ്ണുതയാണ് മിക്കവാറും തോന്നുക. ഇപ്പോൾ ആ വേവിന്റെ പൊരുളറിയാം. ഞാനും അമ്മയാണല്ലോ! രോഗാതുരയാവുമ്പോഴാണ് ഞാനെന്നും അമ്മയെ മനസ്സിലേക്ക് ആവാഹിക്കുക. അമ്മ അടുത്തുണ്ടായിരുന്നെങ്കിൽ എന്ന് മോഹിക്കുക. അമ്മയുണ്ടെങ്കിൽ ഒന്നും ഓർക്കാതെ കിടക്കാം. അടുത്തില്ലെങ്കിൽ ഫോണിൽ വിളിക്കാം.  പിന്നെ തുടരെ തുടരെ വിളികളായി, ഇങ്ങോട്ട്.  ശാസനകളുടെയും നിർബന്ധങ്ങളുടെയും ഇടയിൽ അമ്മ നെഞ്ചിന്റെ പിടച്ചിലറിയാം. ഞാനും അമ്മയാണല്ലോ! ഒരു ദിവസത്തിലൊതുക്കാൻ വയ്യ മാതൃത്വത്തിന്റെ മാസ്മരികത. അതങ്ങനെ ആനന്ദമായി, ആധിയായി, വേവായി പിടച്ചിലായി, അഭിമാനമായി ഭാവം മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കും. ഓരോ നിമിഷവും എക്കാലവും.  പ്രീത രാജ്

രാവിലെ ഭാര്യ തയ്യാറാക്കിക്കൊടുത്ത ഉച്ച ഭക്ഷണം  എടുത്ത് ബാഗിലിട്ട് അയാൾ ഇറങ്ങി. സ്കൂട്ടർ മെട്രോ സ്റ്റേഷനിലെ പാർക്കിംഗ് ഗ്രൗണ്ടിൽ വച്ച് സ്റ്റേഷനകത്തേക്ക് തിടുക്കത്തിൽ നടന്നു. മുക്കാൽ മണിക്കൂർ യാത്ര ചെയ്യണം ജോലി സ്ഥലത്തെത്താൻ. ട്രയിനിൽ കയറിക്കൂടി ചിരപരിചയത്തിന്റെ സാമർത്ഥ്യത്തിൽ സീറ്റ് നേടി ഇരുപ്പുറപ്പിച്ചു.ബാഗിൽ നിന്ന് ഫോൺ പുറത്തെടുത്ത് സോഷ്യൽ മീഡിയയിലെ പോസ്റ്റുകളിലൂടെ സഞ്ചരിക്കാൻ തുടങ്ങി. ഈയിടെയായി അതാണ് യാത്രയുടെ വിരസത അകറ്റുന്നത്. സൈബർ ലോകത്തെ യഥാർത്ഥമോ അയഥാർത്ഥമോ ആയ വാർത്തകളുടെ അഭിപ്രായപ്പെട്ടികളിൽ തന്റെ അഭിപ്രായങ്ങൾ എഴുതി നിറക്കുന്നതിനിടയിൽ അടുത്ത് വന്നിരുന്നതോ നിന്നതോ ആരാണെന്നൊന്നും അയാൾ അറിഞ്ഞതേയില്ല. നടപ്പുള്ള മഹാമാരിയുടെ വാർത്തകളിലും ആകാവുന്ന ത്ര രാഷ്ട്രീയവും വർഗ്ഗീയതയും വംശീയതയുമൊക്കെ എഴുതി നിറച്ച് തലയുയർത്തിയപ്പോൾ ഇറങ്ങാറായി.  ഉച്ച ഭക്ഷണം എടുത്തപ്പോഴാണ് ശ്രദ്ധിച്ചത് ആലു ഗോബിക്കും ദാലിനും  ഒരു രുചിയും മണവും തോന്നുന്നില്ല. ചെറിയ തലവേദനയും തോന്നുന്നു. അടുത്തുള്ള ലാബിൽ പോയി  പരിശോധനക്ക് വിധേയനായി  ലീവെഴുതി കൊടുത്ത് തിരികെ വീട്ടിലേക്ക് പോയി. റിസൽറ...

Love in the time of Cholera Gabriel Garcia Marquez ഒരു മഹാമാരിക്കാലത്തെ  പുസ്തകദിനത്തിൽ മറ്റൊരു മഹാമാരിക്കാലത്തെ പ്രണയ കഥ ഓർമ്മയിലെത്തുന്നത് സ്വാഭാവികം. കോളറക്കാലത്തെ പ്രണയാതുരതക്കും ആ മഹാമാരിയുടെ അതേ ലക്ഷണങ്ങൾ തന്നെ. കോവിഡ് കാലത്തത് കോവിഡ് ലക്ഷണങ്ങൾ ആയിരിക്കുമോ? പ്രണയരോഗ ലക്ഷണങ്ങൾ എക്കാലവും ഒന്നു തന്നെ ആയിരിക്കുമോ? അതോ ഹൃദയം തകരുമ്പോൾ അനേകം രോഗങ്ങളുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ കാണിക്കുമോ? കോളറക്കാലത്തെ പ്രണയം( Love in the time of Cholera) ഒരു ഭ്രാന്തമായ പ്രണയത്തിന്റെ കഥയാണ്. ഫ്ലോറന്റിനോ അരിസയുടെ ഫെ ർമിന ഡാസയോടുള്ള പ്രണയം അയാളുടെ  ജീവരേഖയാണ്. ഇരുപതാം വയസ്സിൽ  ഫെർമിന ഡാസ എന്ന കൗമാരക്കാരിയുടെ മുമ്പിൽ മൂക്കുകുത്തി വീണു പോയ  അയാൾ അവളുടെ പ്രണയ നിരാസത്തിൽ പ്രണയ രോഗിയായി.  മറ്റു പല സ്ത്രീകളുമായും ബന്ധം പുലർത്തുന്നുണ്ടെങ്കിലും അവളോടുള്ള ഭ്രാന്തമായ പ്രണയം അയളിൽ നിന്നടർത്തി മാറ്റാൻ ആർക്കും കഴിയുന്നില്ല. അവരെല്ലാം അയാളുടെ ശാരീരിക മാനസിക ആവശ്യങ്ങൾക്കായി അയാൾ കണ്ടെത്തിയ താൽക്കാലിക ബന്ധങ്ങൾ മാത്രമായിരുന്നു. സംരക്ഷണച്ചുമതലയുള്ള കുട്ടിയെ പോലും അയാൾ സ്വന്തം സ്വാർത്ഥതക്കായി ഉപയോഗിച്ച...

അഴലിൻ രോഗശയ്യയിൽ വിവശയായുരുകുമ്പോൾ ഒരു നിറപുഞ്ചിരിനിലാവിൻ കുളിരലകൾ മൃദുവായ് തഴുകുന്നു... ദുഃഖാകുലതകളാൽ ഹൃദയം നുറുങ്ങവേ കുസൃതി നിറയും  കൺകളും ചിരിയും വാക്കുകളും ശമനലേപമായ് മനസ്സിൽ പരക്കുന്നു... നിരാശ തൻ അഗാധ ഗർത്തത്തിൽ ആവേഗത്തോടെ പതിക്കവേ ഒരു  കരുതലിൻ കരങ്ങളിലുടക്കി നിൽക്കുന്നു,  ഭാരമില്ലാതെ പറന്നുയരുന്നു... നിർവ്വചനങ്ങൾക്കുള്ളിലൊതുക്കേണ്ട സ്പന്ദമാപിനിയാലളക്കയും വേണ്ട ആത്മാവിൻ പുസ്തകത്താളിലൊരു കാവ്യശകലമായങ്ങനെയിരിക്കട്ടെ ... പ്രീത രാജ്

സമുദ്രശില സുഭാഷ് ചന്ദ്രൻ മാതൃഭൂമി ബുക്സ്. സുഭാഷ് ചന്ദ്രൻ എന്ന പ്രതിഭാധനനായ സാഹിത്യകാരന്റെ 'മനുഷ്യന് ഒരു ആമുഖം' വായിച്ചപ്പോൾ തന്നെ തീരുമാനിച്ചിരുന്നു, അദ്ദേഹത്തിന്റെ എല്ലാ കൃതികളും വായിക്കണമെന്ന്. പിന്നീട് ഒരു ചെറുകഥാ സമാഹാരം വായിച്ചപ്പോൾ ആ തീരുമാനം കൂടുതൽ ദൃഢമാക്കി. പ്രത്യേകിച്ച്' 'ഉരുളക്കിഴങ്ങ് തിന്നുന്നവർ' എന്ന കഥ. വാൻ ഗോഗിന്റെ  പെയിന്റിംഗിൽ നിന്ന് ഭാവനയാൽ മെനഞ്ഞെടുത്ത ഹൃദയസ്പർശിയായ മറ്റൊരു മഹനീയ സൃഷ്ടി.  സൃഷ്ടിയുടെ സങ്കീർണ വഴികളിൽ എഴുത്തുകാരനുണ്ടാവുന്ന യാഥാർത്ഥ്യവും സങ്കൽപ്പവും കൂടിയുള്ള ഇഴപിരിച്ചിൽ സമുദശില എന്ന  നോവലിന്റെ പ്രധാന പ്രമേയമാണ്.  ആ കെട്ടു പിണച്ചിൽ വായനക്കാരനും അനുഭവവേദ്യമാണ്. പ്രധാന കഥാപാത്രമായ അംബയും അത്തരം ചില സങ്കൽപങ്ങളിൽ പിടിച്ചു തൂങ്ങിയാണല്ലോ പ്രാണൻ നിലനിർത്തുന്നതും. ഭിന്ന ശേഷിക്കാരായ കുട്ടികളുടെ അമ്മമാർ അനുഭവിക്കുന്ന സംഘർഷങ്ങളാണ് കഥാതന്തു.  നടക്കാൻ പോലും പരസഹായം വേണ്ട മകനു ചുറ്റും കറങ്ങുന്നു അംബയുടെ ലോകവും. ആഴക്കടലിലെ സമുദശിലയിൽ പ്രണയിയോടൊപ്പം  ചിലവഴിച്ച പൗർണമി രാത്രി പ്രാണൻ നിലനിർത്താനുള്ള അവളുടെ പിടിവള്ളിയാണെന്ന് പറയാം. അ...